EU4Health 2021-2027: een visie op een gezondere Europese Unie (2024)

Het EU4Health-programma is vastgesteld als reactie op de COVID-19-pandemie en om de crisisparaatheid in de EU te versterken. De pandemie heeft de kwetsbaarheid van de nationale gezondheidsstelsels aan het licht gebracht. Het EU4Health-programma zal bijdragen aan de gezondheidsuitdagingen op lange termijn door sterkere, veerkrachtigere en toegankelijkere gezondheidsstelsels op te bouwen.

Gezondheid is een investering en met een budget van 5,3 miljard euro voor de periode 2021-2027 is het EU4Health-programma een ongeëvenaarde financiële steun van de EU op gezondheidsgebied. EU4Health is een duidelijke boodschap dat volksgezondheid een prioriteit is voor de EU en een van de belangrijkste instrumenten om de weg te effenen voor een Europese gezondheidsunie.

EU4Health, dat is vastgesteld bij Verordening (EU) 2021/522, biedt een Europese toegevoegde waarde en vormt een aanvulling op het beleid van de lidstaten om de vier algemene doelstellingen na te streven en tien specifieke doelstellingen die de actiegebieden vertegenwoordigen:

EU4Health en de Europese gezondheidsunie

EU4Health zal de weg vrijmaken voor een Europese gezondheidsunie door investeringen in dringende gezondheidsprioriteiten:

respons op de COVID-19-crisis en versterking van de veerkracht van de EU bij grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid
Europees plan voor kankerbestrijding
Farmaceutische strategie voor Europa

Er zullen ook meer inspanningen worden geleverd op andere gebieden, zoals de digitalisering van de gezondheidsstelsels, het terugdringen van het aantal tegen antimicrobiële stoffen resistente infecties en het verhogen van de vaccinatiegraad.

Geslaagde initiatieven zoals de Europese referentienetwerken voor zeldzame ziekten worden uitgebreid en de internationale samenwerking op het vlak van wereldwijde gezondheidsbedreigingen wordt opgevoerd.

Werkprogramma’s

EU4Health wordt uitgevoerd door middel van jaarlijkse werkprogramma’s ter ondersteuning van een breed scala aan acties die zijn gegroepeerd in vier overkoepelende “onderdelen” met een horizontale focus op kanker.

Crisisparaatheid
Gezondheidsbevordering en ziektepreventie
Gezondheidszorgstelsels en zorgpersoneel
Digitaal

Het programma verleent financiële middelen aan in aanmerking komende entiteiten, gezondheidsorganisaties en ngo’s uit EU-landen of met het programma geassocieerde niet-EU-landen.

Betrokken partijen

Van 30 maart tot en met 22 mei 2023 vond een gerichte raadpleging van belanghebbenden plaats. Op 9 juni 2023 werd een evenement voor belanghebbenden georganiseerd. De volgende documenten werden opgesteld:

EU4Health — Raadpleging van belanghebbenden — Verslag
EU4Health — Conferentie voor belanghebbenden — Verslag

Bij EU4Health moeten diverse partijen worden betrokken om van het programma een succes te maken:

De EU-lidstaten worden over de prioriteiten en strategische oriëntaties van het programma geraadpleegd en ze werken in de “EU4Health-stuurgroep” met de Commissie samen om voor samenhang en complementariteit met nationale beleidsmaatregelen te zorgen. Ze brengen advies uit in het EU4Health-programmacomité voordat de jaarlijkse werkprogramma’s worden vastgesteld.
Met het EU4Health-programma geassocieerde derde landen nemen deel aan het raadplegingsproces en observeren de werkzaamheden van de EU4Health-stuurgroep en het programmacomité. Net als elk EU-land komen ze voor financiering in aanmerking.
De belanghebbenden (onder wie vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en patiëntenorganisaties, academici en organisaties van gezondheidswerkers) leveren input over prioriteiten, strategieën en de behoeften waaraan via het jaarlijkse werkprogramma moet worden voldaan.
Het Europees Parlement wordt geïnformeerd over de voortgang van de voorbereidende werkzaamheden en de outreach-activiteiten met belanghebbenden.
De jaarlijkse werkprogramma’s worden door de Europese Commissie voorbereid, goedgekeurd en uitgevoerd en de Commissie houdt toezicht op en brengt verslag uit over de voortgang bij de verwezenlijking van de doelstellingen van het programma. De Commissie kan ook de standpunten inwinnen van gedecentraliseerde agentschappen en onafhankelijke gezondheidsdeskundigen over technische of wetenschappelijke kwesties die voor de uitvoering van het programma relevant zijn.
Het Uitvoerend Agentschap voor gezondheid en digitaal beleid (Hadea) voert het programma uit.

Geassocieerde derde landen

Noorwegen, IJsland, Oekraïne en Moldavië zijn geassocieerd met het EU4Health-programma.

De deelname van Noorwegen en IJsland (EVA-landen) aan het EU4Health-programma wordt geregeld door Protocol nr. 31 betreffende samenwerking op specifieke gebieden buiten de vier vrijheden van de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (PB L1 van 3.1.1994, blz.3).

De Europese Commissie heeft een associatieovereenkomst met de Oekraïense, Moldavische en Montenegrijnse autoriteiten getekend die de landen toegang biedt tot EU-financiering.

Subsidies en aanbestedingen

Financieringsmogelijkheden in het kader van het EU4Health-programma worden gepubliceerd door het Uitvoerend Agentschap voor gezondheid en digitaal beleid (Hadea). Kijk regelmatig op de pagina’s van Hadea over oproepen tot het indienen van voorstellen en aanbestedingen.

Synergie en complementariteit met andere fondsen

Gezondheidsproblemen zijn van nature transversaal. EU4Health hangt samen met andere programma’s, beleidsmaatregelen, instrumenten en activiteiten van de Unie:

het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+), om kwetsbare groepen te helpen toegang tot gezondheidszorg te krijgen
het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, om de regionale gezondheidsinfrastructuur te verbeteren
Horizon Europa voor gezondheidsonderzoek
het Uniemechanisme voor civiele bescherming/rescEU, om voorraden medische noodhulp aan te leggen
Digitaal Europa en de Connecting Europe Facility, om de vereiste digitale infrastructuur voor digitale gezondheidszorg op te bouwen
InvestEU-programma
Programma voor de eengemaakte markt
Herstel- en veerkrachtfaciliteit
Erasmus+
Instrument voor noodhulp

Meer informatie

Verordening (EU) 2021/522 tot vaststelling van een actieprogramma voor de Unie op het gebied van gezondheid (“EU4Health-programma”) voor de periode 2021-2027
Persbericht: Commissie ingenomen met inwerkingtreding EU4Health-programma
Vragen en antwoorden: EU4Health 2021-2027
Persbericht: Commissie verwelkomt politiek akkoord over EU4Health
Voorstel voor EU4Health (met bijlagen)
Vragen en antwoorden over EU4Health
Factsheet EU4Health
Herstelplan voor Europa
Mededeling over het meerjarig financieel kader 2021-2027

Vorige gezondheidsprogramma’s

Sinds 2003 hebben de gezondheidsprogramma’s van de EU kennis en wetenschappelijke gegevens opgeleverd als basis voor een doordachte beleidsvorming en verder onderzoek. Het gaat daarbij om goede praktijken, instrumenten en methodes die zowel voor de gezondheidswerkers als rechtstreeks voor de burgers nuttig waren (bijvoorbeeld betere diagnostische tests, steun voor de EU-lidstaten bij de ontwikkeling van nationale actieplannen tegen kanker en betere patiëntenzorg).

Derde EU-gezondheidsprogramma (2014-2020)
Tweede EU-gezondheidsprogramma (2008-2013)
Eerste EU-gezondheidsprogramma (2003-2007)